Israël en de Bijbel verspreidt wereldwijd tweetalige Bijbels in veel verschillende vertalingen en edities. Goede aansluiting bij onze verschillende doelgroepen is daarbij heel belangrijk. We willen namelijk dat de juiste Bijbel bij de juiste persoon terechtkomt. Het is daarom noodzakelijk te kijken naar culturele achtergronden en de talen die beheerst worden. Wie wil er nou een prachtige Bijbel ontvangen in een taal die hij niet goed begrijpt?
Zo wonen er in de Verenigde Staten meer dan 7 miljoen Joodse mensen. Voor verreweg de meeste van hen, de seculiere Joden, heeft Bijbels Hebreeuws wel iets heel vertrouwds, maar eigenlijk is het een taal die men maar zeer matig of niet begrijpt. Zij zijn dus grotendeels afhankelijk van het Engels om de Bijbel te lezen.
Voor Joodse mensen met een orthodoxe achtergrond (ongeveer 700.000 Amerikanen) is de situatie anders. Meestal zijn ze opgegroeid met de Tenach en de Talmoed en daarom beter bekend met de verschillende vormen van klassiek Hebreeuws.
Dergelijke situaties treffen we ook in veel andere landen aan. Om beide groepen te bedienen verspreiden we daarom tweetalige Bijbels. Aan de ene kant staat altijd een vertaling in een nationale taal, en aan de andere kant de Hebreeuwse tekst.
King James Version
De afgelopen decennia heeft Israël en de Bijbel voor Engelstalige Bijbels gebruik gemaakt van de King James Version. Deze vertaling verscheen voor het eerst in 1611, en de versie die vandaag het meest gelezen wordt is een herziening daarvan uit 1769. We hebben dus te maken met een variant van de Engelse taal die eigenlijk al eeuwen oud is.
Taal is altijd in ontwikkeling, en het Engels is in de afgelopen vier eeuwen ontzettend veel veranderd. Het probleem is dus dat de King James Version zich voor een jongere generatie zeer moeilijk laat lezen, tenzij je ermee bent opgegroeid. Voor de meeste Joodse mensen is dit niet het geval. De situatie is vergelijkbaar met de Statenvertaling in Nederland. Mensen die met deze vertaling zijn opgegroeid kunnen er mee lezen en schrijven. Maar de meeste nieuwe lezers staan veraf van het oude taalgebruik.
Een nieuwe uitgave
We hebben daarom gekozen voor een nieuwe tweetalige uitgave van het Nieuwe Testament die beter aansluit op de huidige situatie van de Bijbelverspreiding in de Verenigde Staten. Bedenk dat bijvoorbeeld de Engelse vocabulaire zich in Amerika met zijn smeltkroes van talen en culturen, anders heeft ontwikkeld dan in het Verenigd Koninkrijk. Deze nieuwe uitgave is dan ook bedoeld om juist de Joods seculiere gemeenschap in dat land te bereiken. Voor de negentig procent die alleen Engels leest willen we een betrouwbare vertaling die past bij de Engelse taalwereld van nu. Daarom hebben we gekozen voor de English Standard Version (ESV).
Voor de tien procent die het Hebreeuws wel machtig is, moet er juist een vertaling zijn die aansluit bij de taal van de Tenach. Hier hebben we gekozen voor de Klassiek Hebreeuwse vertaling van Franz Delitzsch.
English Standard Version
De English Standard Version (ESV) wordt uitgegeven door Crossway, onderdeel van Good News Publishers. Het werk aan deze vertaling begon in de jaren '90 met als doel om een nieuwe brontekstgetrouwe Engelse vertaling te maken die in dezelfde traditie staat als de King James Version. Het is dus wat we noemen een formeel equivalente vertaling. Dit betekent dat de woorden van de oorspronkelijke tekst en de unieke stijl van iedere schrijver zo precies en letterlijk mogelijk worden weergegeven. Tegelijkertijd wordt er rekening gehouden met de verschillen tussen het Engels en de brontekst, bijvoorbeeld op het gebied van zinsopbouw en grammatica. De ESV verscheen voor het eerst in 2001. In 2016 is de laatste herziening gedaan en de vertaling zal in de toekomst ongewijzigd blijven. Inmiddels zijn er meer dan 100 miljoen geprinte ESV Bijbels in omloop. Veel daarvan worden gedrukt bij Royal Jongbloed in Heerenveen, waar deze uitgave straks ook gemaakt gaat worden.1
Delitzsch
Voor de Hebreeuwse vertaling van het Nieuwe Testament hebben we deze keer gekozen om niet de Salkinson-Ginsburg te gebruiken, maar de Delitzsch vertaling. Hoewel beide vertalingen sterk aan elkaar verwant zijn,2 is de taal van het Delitzsch Nieuwe Testament net iets toegankelijker. Ook wordt de vertaling wat meer gebruikt in Amerikaanse Messiaanse gemeenten en organisaties met wie wij samenwerken.
Maatwerk
Het maken van tweetalige Bijbels is een ingewikkeld proces. Het is bijvoorbeeld een hele uitdaging om het Hebreeuwse Nieuwe Testament parallel te zetten aan een Engelse tekst, zonder afbreuk te doen aan de unieke eigenschappen die elke vertaling heeft. Het is daarom maatwerk dat meestal veel maanden duurt. Op dit moment wordt er dus hard gewerkt aan deze uitgave. We verwachten deze zomer met een eerste oplage te komen van 5.000 stuks. We hopen en bidden dat het werk spoedig zal verlopen en dat deze uitgave veel mensen zal brengen bij de Messias van Israël.
Tijdens onze online ontmoetingsdag 2021 staan we uitgebreider stil bij deze nieuwe uitgave. Het programma is op Hemelvaartsdag, 13 mei vanaf 10.00 uur beschikbaar.
- Er komt heel wat kijken bij het drukken van Bijbels. Bezoek eens https://vimeo.com/161209676 om te zien hoe een ESV-uitgave bij Jongbloed wordt gemaakt.
- De Nieuwe Testamentvertalingen van Franz Delitzsch en Isaac Edward Salkinson komen uit dezelfde periode (eind negentiende eeuw). De twee vertalers waren zeer goede vrienden van elkaar, die ook menigmaal van elkaars werk gebruikmaakten.
Deel dit artikel via
