Verstrooid onder de volken deel 7: De Israëlische Joden

In Nederland was ds. Tabaksblatt, een Joodse christen die met zijn gezin Theresienstadt had overleefd, destijds zo verontwaardigd over deze gang van zaken, dat hij zijn lidmaatschap van Hadderech, de vereniging van Nederlandse Joden die Jezus als Messias belijden, opzegde en nooit meer lid is geworden. Volgens hem waren de Joodse christenen verplicht in het land van Israël te blijven ongeacht hoe de toestand was.

Vandaag de dag, ruim 75 jaar later, is de situatie totaal anders. Na de verschrikkelijke terroristische aanslag van Hamas op 7 oktober jl. en de oorlog die erop volgde, hebben alleen toeristen en sommige gastarbeiders het land verlaten.
Messiasbelijdende Joden behoren tot de meest toegewijde burgers van Israël, en er was niemand van hen die er ook maar over dacht om te vertrekken (en dat gold ook voor de andere Joodse inwoners). Integendeel, tienduizenden Israëli’s in het buitenland deden alle moeite om zo snel mogelijk weer naar Israël terug te keren om daar als militair te dienen of op andere wijze hulp te bieden.

Aparte etnische groep

In andere artikelen is aandacht besteed aan diverse etnische groepen binnen het Joodse volk, zoals de Askenazische, Sefardische, Arabische, Russische en Engelstalige Joden.
Kun je ook de Israëlische Joden als een aparte etnische groep opvatten? De Joodse inwoners van Israël zijn immers afkomstig uit alle hierboven genoemde etnische groeperingen. Uit meer dan 100 landen hebben zich emigranten in de staat Israël gevestigd, van Zuid-Amerika tot China, van Rusland tot Ethiopië en van India tot West-Europa.
Godsdienstig vormen ze geen eenheid, van ultraorthodox tot uiterst seculier. Er zijn Messiasbelijdende Joden en Joden die boeddhist zijn of een stroming van New Age aanhangen. Politiek varieert het van uiterst links tot uiterst rechts. Cultureel is het evenmin een eenheid, Joden uit Jemen, China, India, Iran, Ethiopië, Rusland en Engeland zijn heel verschillend van elkaar, zowel wat uiterlijk, taal als leefwijze betreft.

Toch kan men de Israëlische Joden als een aparte etnische groep beschouwen en wel om de volgende redenen.

Ivriet als samenbindende taal

Het Ivriet of modern Hebreeuws is heel anders dan het Bijbels Hebreeuws. Als je Bijbels Hebreeuws kent, spreek en versta je niet zomaar Ivriet. Niet alleen is de woordenschat verschillend, maar de zinsopbouw van het Ivriet lijkt meer op het Frans dan op de eerdere vormen van Hebreeuws.

Aan het eind van de negentiende eeuw vestigden zich Joodse kolonisten uit Oost-Europa in het toenmalige Palestina. Onder hen was Eliezer ben Jehoeda (1858 1922). Afkomstig uit een ultraorthodox Joods gezin in Luzhky in wat nu Wit-Rusland is, brak hij met zijn ultraorthodoxe opvoeding en vestigde hij zich in 1881 in Jeruzalem.
Daar zou hij zich de rest van zijn leven wijden aan de herleving van het modern Hebreeuws door het uitgeven van een Hebreeuwstalige krant en door het schrijven van een modern Hebreeuws woordenboek.
Zijn achternaam, die oorspronkelijk Perlman was, veranderde hij in ben Jehoeda (lett. zoon van Juda) en hij besloot dat in zijn huis alleen nog maar Ivriet mocht worden gesproken. Daardoor waren zij het eerste gezin in het moderne Palestina dat Ivriet sprak.

Zoals zoveel grote mannen die tijdens hun leven verguisd en verketterd werden, kreeg hij pas erkenning na zijn overlijden in 1922.
Vanaf dat jaar was het Ivriet, naast het Engels en Arabisch, een van de drie officiële talen van Palestina. Nu honderd jaar later spreekt nagenoeg iedereen in Israël Ivriet. Het aantal mensen dat deze taal kent, wordt wereldwijd op meer dan tien miljoen geschat. Maar dat is niet vanzelf gegaan. Vanaf de stichting van de staat Israël was iedere emigrant verplicht deze taal te leren en te spreken. Het spreken van andere Joodse talen als Jiddisch werd niet alleen ontmoedigd, maar het was zelfs een tijd verboden om toneelstukken of theatervoorstellingen in het Jiddisch op te voeren. Daarop is later wel kritiek geleverd, maar het valt ook te verdedigen. Hoe kan men anders mensen met zoveel verschillende achtergronden tot een eenheid vormen.

Het leger en de oorlogen als samenbindende factor

De tweede factor is het leger. Iedere jongere, man of vrouw, is verplicht zijn of haar militaire dienstplicht te vervullen. Deze tijd in het leger is heel belangrijk. Hier vallen de verschillen weg en leert men samenleven en samenwerken met anderen.
Messiasbelijdende Joden worden in het leger geaccepteerd, ook al geloven zij in Jezus. Maar dat geldt ook voor andere minderheidsgroepen, zoals Druzen en Arabische christenen, die nu hoge posten in het Israëlische leger innemen. Dat het leger zo’n belangrijke factor is, staat niet los van de geschiedenis van Israël.

Vanaf 1948 is Israël in oorlog met haar buurlanden of is er sprake van een situatie van gewapende vrede. De eerste Israëlisch-Arabische oorlog was in 1948, die door de Arabieren werd verloren en zo ging het ook in de volgende oorlogen, die van 1956 tijdens de Suez-crisis, de Zesdaagse Oorlog in 1967 en de Jom Kippoeroorlog in 1973.
Hierbij werden weliswaar akkoorden gesloten met Arabische regeringsleiders, maar dat betekent niet dat de Arabische bevolkingen er ook achter staan.
De problemen met de Palestijnen op de Westbank en de Gazastrook zijn niet opgelost. En nog steeds is Israël een democratische enclave te midden van een vijandige, vooral dictatoriaal geregeerde, Arabische wereld.

Oorlogen zijn belangrijk in de vorming van staten. Dat bewijst onze eigen Nederlandse geschiedenis. Door de Tachtigjarige Oorlog met Spanje werd Nederland een natiestaat. Dat zien we ook in de geschiedenis van Oekraïne. Voor de Russische inval in februari 2022 was Oekraïne allesbehalve een eenheid. Simpel gezegd, zou je het kunnen beschrijven als een land waarvan het westen een sterk nationaal Oekraïens bewustzijn had en het oosten meer op Rusland was georiënteerd. Maar historici maken soms onderscheid in drie, acht of meer Oekraïners. Sinds 2022 is dit totaal veranderd en door de oorlog is dit land meer een eenheid dan ooit tevoren.

Een jaar geleden was de Israëlische bevolking onderling zeer verdeeld en waren er massale protesten tegen de regering. De aanval van Hamas heeft dit totaal veranderd. Onder de Arabische bevolking in Israël tekent zich eenzelfde ontwikkeling af. Meer Arabieren dan ooit beschouwen zich primair als Israëlisch.

Het land van Israël als samenbindende factor

De zionistische beweging is ontstaan in de negentiende eeuw met als doel om een Joodse staat te stichten waar Joden in vrijheid konden wonen, niet meer vervolgd of gekweld door antisemitisme en pogroms. In die tijd werden er ook voorstellen gedaan om een Joods thuisland te stichten in Oeganda, Argentinië, Suriname of Madagaskar. Als dat was gebeurd, was er sprake geweest van een mislukt koloniaal project (zoals pro-Palestijnse activisten wel poneren van het huidige Israël). Dat had geen standgehouden.

Illustratief is het communistische Rusland dat in 1934 in Siberië aan de grens van China een autonome Joodse republiek stichtte. Birobidsjan was bedoeld als Joodse staat met het Jiddisch als voornaamste taal. In 1940 was een kwart van haar bevolking Joods. Maar dit experiment mislukte. Vandaag de dag is minder dan een procent van haar inwoners Joods.
Een Joods land, zelfs al zou de meerderheid van haar inwoners seculier zijn, heeft alleen kans van slagen in het land dat God aan Abraham en aan zijn nageslacht had beloofd, waar David en Salomo in Jeruzalem hebben geregeerd en waar eens de tempel stond.
Daarom zijn het land en de geschiedenis van het land een samenbindende factor, ook voor die Joden die niet godsdienstig zijn. Je hoeft niet in God te geloven om uit te gaan van de gemeenschappelijke geschiedenis. Overal zijn overblijfselen terug te vinden van de vroegere Joodse geschiedenis.

Israëlische Joden verschillen op twee punten van Joden buiten het land van Israël.
Overal ter wereld vormen Joden een minderheid te midden van een grote meerderheid niet-Joden. Alleen in Israël vormen Joden de meerderheid naast een minderheid van niet-Joden. Dat was al zo in de tijd van David en Salomo. Men denkt dat in die tijd 20 procent van de bevolking niet Israëlitisch was.
Een tweede verschil tussen de Joden in de diaspora en de Joden in het land Israël is, dat Joden buiten Israël altijd de mogelijkheid hebben om alija te maken. De verwachting is ook dat als de oorlog met Hamas voorbij is, veel Joden uit landen waar het antisemitisme sinds oktober weer sterk is toegenomen, zullen vertrekken, zoals bijvoorbeeld Frankrijk. Dat verklaart de grote steun van Joden wereldwijd voor dit land. Maar andersom is niet mogelijk. Waar moeten de Israëli’s naartoe als de staat Israël zou verdwijnen?

Toekomst

Hoe het in de toekomst in Israël zal gaan, weten we niet. De oorlog met Hamas kan nog lang duren. Op dit moment is er eenheid, maar een half jaar geleden dachten nog veel Israëli's erover om het land te verlaten. Dat kan opnieuw gebeuren, niet alleen als er weer een (gewapende) vrede is, maar ook als de oorlog heel lang duurt. Toch is de toekomst uiteindelijk positief.
Uit het profetische Woord weten we dat de Joden in Israël nog moeilijke tijden gaan meemaken. Maar we weten ook dat als de nood het hoogste is, de Messias komt. Dan zal Hij de Koning van Israël zijn en Zijn volk leiden in vrede en gerechtigheid.