Door Ira Stam

Israël is het land van melk en honing en een wereldleider in de technologie. Busladingen toeristen bezoeken de vele prachtige hotspots of maken een pelgrimstocht langs de Bijbelse plaatsen. Maar Israël heeft ook een andere en donkere kant. Onlangs zijn Jacintha Murris en ik in Israël geweest om Bijbels te verspreiden, maar we hebben daar ook prostituees bezocht en ontmoetingen gehad met drugs- en alcoholverslaafden en slachtoffers van huiselijk geweld.

De andere, donkere kant van Israël is niet zo bekend, zoals de armoede, de huisuitzettingen en de drugsverslaafden. Bij Israël denk je in eerste instantie niet zo aan dit soort zaken. Maar ze bestaan wel degelijk en wij hebben tijdens ons bezoek ook echt die donkere kant van Israël gezien. We weten nu meer over bijvoorbeeld de extreem hoge prijzen in het land, de lage lonen, de zeer lage pensioenen en wat de gevolgen zijn van het stopzetten van de speciale uitkeringen voor senioren na de covid-pandemie. Want mede door de coronapandemie is de armoede in Israël nog meer toegenomen. Armoede is in Israël geen incidenteel, maar structureel probleem. Uit rapporten van de Israel Social Security Agency en het National Insurance Institute van 2021, blijkt dat ongeveer 20 procent van de bevolking (9,6 miljoen) onder de armoedegrens leeft! Cijfers liegen niet. Iemand valt onder de armoedegrens als hij of zij per maand een inkomen heeft - omgerekend in euro’s - van ongeveer 781 euro. Dat betekent dat één op de vijf gezinnen leeft onder de armoedegrens. Wat zijn hiervan de gevolgen? Praktisch betekent dit dat mensen belangrijke voorzieningen, zoals gezondheidszorg, medicijnen, onderwijs en huisvesting missen, maar ook in groeiende mate onvoldoende geld hebben voor de dagelijkse boodschappen.

Wie leven onder de armoedegrens?

De effecten van armoede zijn enorm. Ze kunnen leiden tot huisuitzettingen, maar ook in de toename van het aantal suïcides en alcohol- en drugsgebruik. Vooral alleenstaande vrouwen lopen veel risico. Onderzoek toont aan dat er een duidelijk verband is tussen een uitzichtloze situatie enerzijds en huiselijk geweld, huisuitzettingen, armoede, drugsgebruik en gedwongen prostitutie anderzijds.

In een artikel in de Jerusalem Post van begin 2023, las ik dat de grootste stijging van de armoedegroei vooral zit bij de ouderen. Een belangrijke oorzaak is het stopzetten van de overheidsuitkering na de covid-pandemie, maar ook de lage pensioenuitkeringen.

Uit een onderzoek van het Israel Democracy Institute (IDI) in 2022 naar armoede onder de ultraorthodoxe Joden in Israël blijkt dat 44 procent (!) van hen onder de armoedegrens leeft. Dat is dubbel zoveel als de rest van de bevolking. Dit percentage is zo hoog onder deze groep, omdat er in hun grote gezinnen vaak maar één kostwinner is. Meestal is dat de vrouw, met een parttime laagbetaalde baan.

Straatwerk in Tel Aviv

We worden met de neus op de feiten gedrukt in hightech stad Tel Aviv. In een achterstandswijk bezoeken we een gaarkeuken waar drugsverslaafden en daklozen twee keer per dag gratis een gezonde maaltijd kunnen krijgen. De keuken wordt gerund door vrijwilligers. Continu lopen er mensen in en uit. Voor een maaltijd, koffie of thee of gewoon voor een gesprek. Tot mijn blijdschap zie ik in de boekenkast Bijbels staan in verschillende talen. De vrijwilligers zijn blij verrast als we hen een aantal Hebreeuwse Nieuwe Testamenten en backpackbijbels geven. Na dit bezoek gaan we met twee zusters de straat op. Bijna vier uur duurt onze wandeling. We bezoeken prostituees in hun kleine, donkere kamertjes, waar de duisternis bijna letterlijk als een deken over je heen valt. We ervaren dat hier een geestelijke strijd gaande is! Sommige deuren blijven gesloten voor ons, maar veel meer gaan er open! Een aantal vrouwen neemt ook een Nieuw Testament aan. Ook mogen we met velen van hen bidden. De voornamen van de vrouwen die we spreken, hebben we genoteerd. Nu kunnen we dagelijks gericht voor hen bidden.

We ontmoeten ook Fatma, een Arabische Jodin. “Nee, voor mij geen Bijbel, want ik ben boos op God. Mijn zoontje is onlangs gestorven aan kanker”, vertelt ze. Ze laat foto’s zien van hem en haar ogen vullen zich met tranen. Wel vindt ze het goed dat we met haar bidden en vraagt daarna toch zelf om een Nieuw Testament. Samen met onze twee zusters danken we de Heere voor de gezegende middag.

Rehabilitatie en veilig wonen

In Ashkelon en Beersheva bezoeken we diverse rehabilitatiecentra en een safehouse, een beschermde woonplek voor vrouwen. We spreken met de leider van een rehabilitatiecentrum voor mannen. Hij vertelt dat er veel Russische Joden wonen. Elke dag is er voor hen Bijbelstudie, gebed en muziek. We mogen aan enkele mannen een Hebreeuws-Russisch Nieuw Testament geven. Voordat we weer vertrekken, bidden we met en voor elkaar.

In het safehouse wonen dus vrouwen die slachtoffer zijn geworden van huiselijk geweld, of die ooit in de prostitutie hebben gewerkt. Een van hen, Marina (46), wil graag haar verhaal aan ons vertellen. Zij is geboren in Rusland. In 2003 komt zij voor de liefde naar Israël en trouwt vervolgens. Haar echtgenoot raakt alcoholverslaafd, met als gevolg dat Marina haar studie niet kan afronden. Ze gaan uit elkaar en het duurt twee jaar voordat hun scheiding rond is. Marina wordt vervolgens ontslagen, kan daardoor de huur niet meer betalen, wordt uit huis gezet en belandt op straat. Na verloop van tijd krijgt ze weer een parttimebaan; haar jonge kind blijft bij een buurman. Vervolgens ontmoet Marina een Moldavische man, die fysiek gewelddadig is en ze wordt slachtoffer van huiselijk geweld. De man belandt achter de tralies, belooft daarna beterschap, maar gaat toch weer in de fout. Na haar tweede scheiding verspreidt haar tweede ex-man allerlei lasterpraat over haar, ook bij maatschappelijk werk, waardoor ze weer op straat terechtkomt, samen met haar jongste zoon. Op straat, in Tel Aviv, spreekt ze regelmatig met twee gelovige vrouwen (de twee zusters met wie we straatbezoeken hebben gedaan). Aanvankelijk weigert Marina, maar uiteindelijk stemt ze ermee in om mee te gaan naar het safehouse, waar ze nu alweer enige maanden woont. Ze is nu bezig met een genezings- en herstelprogramma en heeft intussen ook weer contact met haar oudste zoon.

Wilt u bidden voor Marina, en voor alle andere vrouwen en mannen die we hebben ontmoet en aan wie we Bijbels hebben mogen geven, dat ze volledig zullen genezen en herstellen? En vooral, dat ze Messias Jezus leren kennen als hun persoonlijke Heere en Heiland.

Bronnen o.a.: en.idi.org.il; nbn.org.il; m.jpost.com 12-1-23.